Het eigendom bestaat uit een woonhuis (nr. 63) een houten loods (nr. 65), de voormalige timmerwinkel van Hillebrand Visser. De panden (rijksmonumenten) zijn in 1985 op de vrije markt aangekocht.
In de woning was geen wc; het was de laatste woning in de stad die nog was voorzien van een ton.
Reeds voor de juridische levering diende er zich een belangstellende afnemer aan, reden waarom het plan is ontwikkeld in nauw overleg met die kandidaat-koper. Daartoe is met hem een planontwikkelingsovereenkomst gesloten. De beide panden zijn samengevoegd tot één woonhuis zonder dat het oorspronkelijke karakter verloren ging.
Het werk is meervoudig onderhands aanbesteed onder drie regionale aannemers.
| Architect: | Hangelbroek-Gouwetor Architecten (Hoorn). |
| Aannemer: | Enkhuizer Aannemers Bedrijf EAB (Enkhuizen). |
| Jaar: | 1986. |
Na het overlijden van Antje Visser (16 mei 1985) kwam de onverdeelde boedel van Hillebrand Visser, vader van Antje, in de verkoop. Het betrof twee rijksmonumenten: een woonhuis (nr. 63) en een houten loods (nr. 65). De bakstenen woning heeft aan de gracht een eenvoudige, halfsteens puntgevel met vlechtingen (driehoekige metselvelden), een tussentrapje halverwege de top en een toppilaster101 en een houten loods onder zadeldak met luiken in de vrijstaande zijgevel.102
Aangenomen wordt dat de woning en de schuur rond 1870 door timmerman Hillebrand Visser, die er lange tijd woonde en zijn winkel dreef, zelf is gebouwd. De woning en de schuur zijn afzonderlijk als monument geregistreerd, maar hebben een en dezelfde kadastrale aanduiding. Alles wijst erop dat de beide panden gelijktijdig zijn opgetrokken. De schuur heeft aan de kant van het huis nooit een afdichtingswand gehad. en de stijlen van de schuur rusten op de fundering van het woonhuis. Een andere aanwijzing betreft de muurplaat van het huis, die zo breed is (250 mm bij een dikte van 75 mm) dat deze tegelijk als wurmt (de balk die over de houten stijlen loopt) voor de houten schuur dient. Zo’n integrale constructie kon alleen tot stand komen door beide panden gelijktijdig op te trekken.
Aan de panden is in al die jaren niets veranderd. In de woonkamer bleef de bedstedenwand tot op heden bewaard. De keuken bestond uit een nis voor een vierpitspetroleumstel. Eveneens typerend voor het vroegere stadsleven is de “plee” met wisselton. In het begin van de twintigste eeuw kende de gemeente een “tonnendienst”, als onderdeel van de gemeentereiniging, van een aanzienlijke omvang. Meer dat 1200 tonnen moesten één of meermalen per week worden gewisseld.
De ton van Antje Visser, de laatste in de stad, heeft tot haar dood (voorjaar 1985) dienst gedaan.103
Tijdens de onderhandelingen over de aankoop, meldden zich ook de heer en mevrouw Visser, die belangstelling toonden voor het pand. Beiden kwamen van “het Suud” en via haar familie (De Vries) was er een relatie met die van Hillebrand Visser.
Om de prijs in de hand te houden heeft Stadsherstel met de familie een principe-afspraak gemaakt. Stadsherstel koopt, ontwikkelt en restaureert, rekening houdend met de woonwensen van de familie, en de familie Visser koopt van Stadsherstel voor eigen bewoning.
Op 2 september 1985 heeft Stadsherstel de onverdeelde boedel voor de som van ƒ 88.000 gekocht van 32 erfgenamen.
Met de familie Visser is een planontwikkelingsovereenkomst gesloten. De kern van die overeenkomst is dat Stadsherstel het restauratieplan voorbereidt en daarbij rekening houdt met de woonwensen van de familie, tenzij die op gespannen voet staan met de monumentale waarden van de panden. Stadsherstel treedt op als opdrachtgever en de familie koopt van Stadsherstel. De koopsom is gedefinieerd (kostprijs plus vergoedingen voor renteverliezen en apparaatskosten). Als de kosten een afgesproken plafond niet te boven gaan is de familie gehouden om af te nemen, dan wel gemaakte kosten en verliezen te vergoeden. Boven dat plafond is de familie vrij.
De planvoorbereiding is in nauw overleg met de familie gedaan; zowel de woning als de oude schuur kregen een woonfunctie. Alle monumentale elementen zijn bewaard gebleven of hergebruikt. De voormalige bedstededeuren geven nu toegang tot een kast en een douche en de oude plee heeft de functie van tuinberging gekregen. Op enig moment botsten de wensen van de familie met de monumentale waarden van de schuur. Een groot dakraam in het zuidelijk dakvlak zou het aanzien vanaf de straat schaden. Door de plattegrond van de verdieping te spiegelen is het probleem naar beider tevredenheid opgelost.
De kostprijs van het geheel overschreed het afgesproken plafond, maar de familie was inmiddels zo vergroeid met het plan en de locatie, dat de eindprijs geen belemmering vormde voor de levering.
Het werk is meervoudig onderhands aanbesteed en uitgevoerd door het Enkhuizer Aannemers Bedrijf EAB (bouwkundig), Pilkes technische bedrijven B.V. (elektrische installatie), Installatiebureau Rutgers B.V. (centrale verwarming) en Schildersbedrijf West Friesland B.V. (schilderwerk).
De bewoners
In 1876, op 6 september, verscheen de zoutzieder Simon Vijzelaar ten kantore van notaris Gerardus Pieter Nijhoff om twee boomgaarden over te laten schrijven naar Reyer Brouwer en Hillebrand Visser, beiden timmerman. In het kadaster stonden de boomgaarden ingeschreven onder de nummers F 1299 en F 1300, en met een oppervlakte van 5.49 are.
De aannemers werken samen onder naam ’Firma Brouwer en Visser’ en stemden in met de koopsom: ƒ 650.104
Hillebrand Visser wilde een huis bouwen op het perceel grond en vroeg daarvoor toestemming aan de gemeente. Het ontwerp van zijn nieuwe aanwinst stuurde hij mee.
Op 29 januari 1877 lag een brief op de deurmat met de toestemming tot bouwen op de Zuiderhavendijk, één van de mooiste grachten in de stad Enkhuizen.105
De Firma Brouwer en Visser ging evenwel ’scheiden’ en dat moest bij de notaris op schrift gesteld worden. Op 13 juni 1879 vond die scheiding van goederen plaats. De opgemaakte inventaris liet de voorraad houtwaren en gereedschappen zien van hun huizen op de Zuiderhavendijk, Breedstraat en Staaleversgracht:
Het actieve gedeelte bedroeg ƒ 7.599,50
Het passieve deel ƒ 4.539,50
Hillebrand Visser kreeg uit de verdeling: het huis, schuur, werkplaats en erf staande op de Zuiderhavendijk, kadaster F 1614, met de werkplaats, schuur en erf, kadaster F 1613. samen gewaardeerd op ƒ 3.000 met de vorderingen en de aanwezige hypotheek van ƒ 2.319,16.106
In dat nieuwe huis kregen Hillebrand Visser en zijn vrouw Fempje Lub zes kinderen. De jongste droeg de naam Antje en zij bleef na het overlijden van haar ouders in 1933 en 1940, in bezit van het woonhuis met de daarnaast gelegen timmermanswerkplaats van haar vader. Dat zij plezierig woonde, hoefde geen betoog, want tot haar overlijden, op 93-jarige leeftijd in 1985, bleef zij van het uitzicht genieten.
Stadsherstel werd de volgende eigenaar.
Het echtpaar Visser-de Vries, Theo en Willy in het dagelijks leven, zijn de tegenwoordige bezitters van het monumentale pand en zó blijft de naam ’Visser’ met beide panden verbonden.
__________
101 Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed, Monumentenregister (15243)
102 Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed, Monumentenregister (15244)
103 Frans Chattellon, Het erfgoed van Hillebrand Visser. Blz. 4 in Steevast 1986.
104 Hoorn, Westfries Archief (WFA), Notarieel Archief Enkhuizen (NAEh) II.91 (aktenummer 2988)
105 Hoorn, WFA, Gemeente Archief Enkhuizen (GAE) 62
106 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor II.102 (aktenummer 4537)
en dakvlak zonder ramen, zomer 2012.
