Het pand heeft een lage topgevel met vlechtingen; in de top treden ter halve hoogte en een pilaster op een kopje (XVII).
Bij raadsbesluit van december 1976 werden twee rijksmonumentjes (waaronder Waagstraat 24) door de gemeente verkocht aan Stadsherstel onder de verplichting tot restauratie, zó dat er opnieuw een woonfunctie aan het pand gegeven kon worden. Reeds in mei 1977 werden subsidieverzoeken ingediend. Een gunstige beslissing bleef uit; eerst diende er een –niet op winst gerichte- stichting in het leven te worden geroepen, voor er (in 1979) subsidie werd toegekend.
Daarna ging het snel; het plan werd voortvarend uitgevoerd en in april 1980 werd het pand opnieuw door een bewoner betrokken.
| Architect: | Hangelbroek-Gouwetor Architecten (Hoorn). |
| Aannemer: | Ramkema & Dangermond (Enkhuizen). |
| Jaar: | 1979. |
Op 28 september 1976 heeft de gemeente Enkhuizen het pand aan de N.V. Stadsherstel Enkhuizen aangeboden voor de som van ƒ 36.100, onder meer onder de voorwaarde dat vanaf een maand na goedkeuring van het raadsbesluit tot het moment van levering een rente vergoed moest worden van 9% ’s jaars. De koopsom van het pand (en die van Breedstraat 50) kon uit eigen middelen worden voldaan.26
De Stichting Stadsherstel Enkhuizen is opgericht na afronding van een discussie met het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening over het antispeculatie-beding. In dit beding wordt alleen voor stichtingen een uitzondering gemaakt. Het pand is voor de aanvang van de restauratie tegen boekwaarde doorverkocht aan de pas opgerichte Stichting Stadsherstel en alle toezeggingen zijn vervolgens op naam van de stichting gezet.
Het restauratieplan is extern ontwikkeld, door de architecten Y. Hangelbroek en A.M. Gouwetor uit Hoorn. Mede met het oog op een verbetering van de bewoonbaarheid is gekozen voor de hoofdingang in de aanbouw en een woonkamer over de volledige breedte van het oorspronkelijke hoofdmonument. De bouwkundige kwaliteit van de aanbouw was dermate slecht dat die aanbouw is gesloopt en geheel, inclusief fundering, opnieuw is opgebouwd.
Om de restauratie te kunnen bekostigen is bij de ABN-Bank een lening onder hypothecaire zekerheid gesloten, groot ƒ 250.000 tegen een rente van 11%. Ter meerdere zekerheid van de bank zijn ook de toegezegde subsidies (ƒ 97.500) aan de bank gecedeerd.
De restauratie heeft ƒ 237.554 gekost en is uitgevoerd door Ramkema & Dangermond B.V. (bouwkundig), Waaijer Warmte- en Luchttechniek (centrale verwarming) en Firma D. Putting en Zoon (schilderwerk).
De woning is op 10 januari 1984 verkocht voor de vraagprijs van ƒ 305.000 inclusief het recht op een subsidie, groot ƒ 45.000, die aan Stadsherstel is toegezegd, maar volgens contract de koper toekomt. Die omweg was noodzakelijk om te voorkomen dat die bijdrage na levering aan de koper weer moest worden terugbetaald op grond van een door de rijksoverheid opgelegd antispeculatie-beding.
Bouwhistorie
Waagstraat 24 heeft drie woonlagen gehad, zoals de buurpanden nummer 26 en 28, maar bij Waagstraat 24 is de vloer tussen de tweede en de derde bouwlaag
verdwenen. Alleen sporen van de oorspronkelijke bouwlaag in de muur en in de achtergevel laten zien dat het pand een bouwlaag meer had. De stompen zitten nog in de gedeelde muur.
In het dak was in de uitbouw rechts een soort lichtschacht. Dat was een manier om toch daglicht te krijgen in de vaak donkere zeventiende-eeuwse panden. De sporenkap wordt ondersteund door gebinten met korbelen. Vóór de restauratie door Stadsherstel had het pand een winkelpui uit het begin
van de vorige eeuw, met een deur in het midden en twee royale (etalage) ramen. De winkelpui is bij de restauratie verdwenen.
De bewoners
Tussen Kaasmarkt en Karnemelksluis ligt een korte straat die de naam Waagstraat draagt. Op de hoek van de Kaasmarkt staat het Waaggebouw, een imposant geheel, waar wekelijks een kaasmarkt gehouden werd. Zo is de straatnaam tot stand gekomen. Aan de noordkant van de Waagstraat woonde in 1669 een chirurgijn, Jacob Jansz. Deze man had nog geen achternaam. Men noemt dit een ’patroniem’. 27
In latere jaren werd het bewoond door Hendrikje Pieters, die op 21 april 1762 voor de schepenen van de stad als eigenaresse wordt genoteerd. De woning werd in die overeenkomst een ’bakkerij’ genoemd. In hetzelfde jaar nam bakker Claas Jansz Kruiff dit bedrijf over voor ƒ 62. 28
Na zijn overlijden werd het pand met bakkerij door zijn kinderen Jacob, Klaas en Marijtje Kruiff verkocht. Voor Notaris Duyvensz werd op 15 mei 1829 als nieuwe bewoner genoteerd Arend van Gelder. Voor ƒ 300 kon deze bakker vanuit dit pand zijn koopwaar aan de man brengen en bij Enkhuizers het dagelijks brood bezorgen. 29
De meester-broodbakker was getrouwd met Dina Degelink en samen lieten zij een testament opmaken ‘op de langstlevende’ op 10 november 1837. Daaruit bleek dat ze verhuisd waren naar de Peperstraat en tot 1 oktober 1837 verhuurd hadden aan Luit Witlam.30
Slechts 6 jaar woonde Luit Witlam in de Waagstraat nummer 24. Op 27 maart 1843 besloot de aannemer van dijkwerken, Cornelis Noordeloos, het woonhuis, kadaster E 568 groot 1.25 are, aan te kopen voor ƒ 145. 31
Uit zijn huwelijk met Geertje Groot werden daar vijf kinderen geboren, waarvan één jong stierf. Helaas overleed zijn vrouw, maar Cornelis trouwde opnieuw en wel met Aaltje Blok. Zij schonk hem nog drie kinderen. Het huis bleef in de familie, want vader Cornelis Noordeloos verkocht dit pand aan zijn zoon Johannes Noordeloos. Deze landbouwer betaalde daarvoor op 19 juni 1860 een bedrag van ƒ 245. 32
Johannes woonde daar niet alleen maar trouwde met Judina Geertruida Smit en samen kregen ze één zoon en twee dochters. Het hoofd van het gezin kwam te
overlijden op 18 januari 1871. Judina besloot weer in het huwelijks te treden en wel met de landbouwer Nanne Groot Pzn met wie zij nog drie kinderen kreeg. Bij de scheiding van goederen, na het overlijden van Judina Geertruida Groot-Smit op 2 september 1897, ontstonden er moeilijkheden, want op bevel van de Arrondissementsrechtbank te Alkmaar vond op 7 december 1897 een openbare verkoping plaats van de in bezit zijn onroerende goederen. Nanne Groot Pzn kwam voor een bedrag van ƒ 4.245 in het bezit van vier naast elkaar gelegen woningen (waaronder pand Waagstraat 24) op de hoek Waagstraat/
Erwtenmarkt. Evenwel onder die voorwaarden dat het huis op de hoek het recht had om water uit de bak bij de naastgelegen huizen te putten, doch wel moest deze op eigen kosten onderhouden worden, en alle bewoners mochten gebruik maken van de aan de oostkant gelegen poort van de bakkerij.
Voor een bedrag van ƒ 150 moesten alle bakkerijgereedschappen overgenomen worden. Deze bestonden uit: broodwagen, kleine en grote meelscheppen, negen
trommels, twaalf platen, dertig broodtrommels, broodspitter, ijzeren beschuitvat met broodkist, twee meeltobbes, krentenzeef, meelkist, twee vuurschoppen, turfmand, spritsspuit, vijf oven- en zeven broodplanken, koperen en ijzeren gewichten, twee koperen schalen met een ijzeren balans. 33
Na 45 jaar verkocht vader Nanne Groot op 24 augustus 1905 het huis met de bakkerij (groot 1.05 are) en een daarnaast gelegen pakhuis (63 ca) aan zijn zoon Pieter Groot, voor een bedrag van ƒ2.700. 34
Een week later diende de bakker een verzoek in tot uitbreiding van de bakkerij. De schuur naast het winkel-woonhuis werd na sloop vervangen door een nieuw pakhuis om brandstof en gereedschappen op te slaan en de bakoven werd overgebracht naar de winkel. Ook de bakkerswinkel kreeg een ander aanzien door het aanbrengen van een nieuwe onderpui. Op 14 september werd toestemming verleend voor deze modernisering. 35
Op 22 juli 1908 werd, in een openbare veiling in De Doele, het huis waarin een winkel met bakkerij is gevestigd, ter verkoop aangeboden. De bakkersknecht, Dirk Appel, kocht voor ƒ 3.700 het pand, waarbij hij voor ƒ 200 het bakkerijgereedschap moest overnemen. 36
Elf jaren bleef Dirk Appel in zijn winkel-woonhuis maar op 3 mei 1919 wilde hij het verkopen met het daarnaast gelegen perceel en dat ging via de notaris die het koopcontract opstelde. Het contract werd getekend door Johannes Brouwer, die een koopsom neertelde van ƒ 4.000. 37
N.B. Na 1925 werd gebruik gemaakt van de registers van het kadaster, omdat de notariële archieven nog niet openbaar zijn.
Zo bleek in 1927 dat het winkel-woonhuis in het kadasterregister op de naam van Frederik Watses te zijn overgeschreven. In 1939 werd de weduwe van Albert Koot, Wilhelmina Dangermond, de nieuwe eigenaresse. 38
Vijf jaar verstreken en in 1944 kwam de naam van slager Jan Philip van Veen in het register voor. Daar woonde hij samen met zijn broer Adriaan van Veen, ook slager van beroep. 39
In 1963 liet koopman Jacobus Hoekstra zijn oog vallen op Waagstraat 24 en werd eigenaar. 40
Vervolgens nam de Gemeente Enkhuizen het pand over in 1967. 41 Bij raadsbesluit van december 1976 kwam het perceel in eigendom van Stadsherstel onder de voorwaarden dat tot restauratie overgegaan zou worden.
____________
26 Enkhuizer Courant d.d. 29 november 1976, nr. 8
27 Hoorn, WFA, SAE, 4955
28 Hoorn, WFA, SAE, 4971
29 Hoorn, WFA, Notarieel Archief Enkhuizen (NAEh) 1567 (aktenummer 36)
30 Hoorn, WFA, NAEh, 1593 (aktenummer 536)
31 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor II.04 (aktenummer 1460)
32 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor II.44 (aktenummer 4485)
33 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor II.80 (aktenummer 202)
34 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor I.103 (aktenummer 162)
35 Hoorn, WFA, Gemeente Archief Enkhuizen, 178600
36 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor I.111 (aktenummer 151)
37 Hoorn, WFA, NAEh, kantoor I.145 (aktenummer 202)
38 Hoorn, WFA, kadasterregisters
39 Hoorn. WFA, kadasterregisters
40 Hoorn, WFA, kadasterregisters
41 Hoorn, WFA, kadasterregisters
de straat. Bovenin het raam dat in plaats van de oorspronkelijke lichtschacht gekomen is.
